Bespancursus
1. Voorbereiding
Hier staat wat je allemaal nodig hebt en wat je moet doen voordat je een racket kunt gaan bespannen. Het lijkt heel ingewikkeld, maar nadat je een paar rackets hebt bespannen wordt het allemaal routine.
1.1. Gereedschappen
Het belangrijkste is natuurlijk de bespanmachine. Er zijn verschillende soorten. We gaan bij deze cursus uit van een machine met twee stationaire tangen, een hefboom en een verplaatsbaar gewicht, met een vrije loop en een snelspanner. Controleer de machine. Op de tangen en de snelspanner waar de snaar vast gehouden moet worden mag geen vet zitten. Als een snaar door de tang glijdt dan moet de stelschroef iets vaster gedraaid worden.
Schroeven moeten regelmatig gecheckt worden en dan aangedraaid worden, bijvoorbeeld:
- Als de snaar door de tang glijdt
- Als de tang of de basis verschuift als die vast moet zitten
- Als je met een dunnere snaar gaat bespannen.
Stel de tang echter niet te strak af, anders plet je de snaar. Te los is zeker niet goed, want dan schraapt de snaar door de tang.
Waar wel vet nodig is:
- Als de snaar door de tang glijdt
- Als de tang of de basis verschuift als die vast moet zitten
- Als je met een dunnere snaar gaat bespannen.
Voor de levensduur en voor het bespangemak is dit van belang.
Hulpgereedschap:
- Voor het afmeten van de snaar heb je iets van een meter nodig (touw, stok of iets anders)
- Fig.1 Een scherpe schaar
- Fig.2 Priem van ongeveer 2,5 mm diameter met een ronde punt
- Een krombektang (een punttang is ook goed)
- Voor de 2 knopen methode een viltstift
Check het racket voordat je deze gaat bespannen. Breukjes of haarscheurtjes zullen in het racket verder gaan vervormen of de kans vergroten dat het racket breekt. Van oude (aluminium) rackets zijn de tubes zeer belangrijk. Als deze beschadigd zijn dan kan de snaar tijdens het bespannen knappen. Dit kun je voorkomen door:
- Nieuwe tubing in het racket te zetten.
- Tubingbuis (dun flexibel slangetje) gebruiken. Deze moet je door het beschadigde stuk steken. Daarvoor moet je ruimte maken met je priem of iets anders.
- De beschadigde tubing uitboren en een grommet (losse tubing) met de juiste lengte en diameter er in zetten.
1.2. Lengte van de snaar
Eerst bepaal je welke bespanmethode je wilt gebruiken, 2 knopen of 4 knopen. De 4 knopen methode is eigenlijk het eenvoudigst. Bij deze instructie gaan we uit van de 2 knopen methode. Als je dit beheerst, dan is de 4 knopen methode heel simpel. De 2 knopen methode is dezelfde snaar voor de lengte en de breedte in één keer (one piece stringing). Van een rol tennissnaar moet je 12 meter afknippen. Dan heb je altijd genoeg. Als je iets overhoudt, dan kun je de volgende keer minder afknippen. Knip echter niet te weinig af. Als het racket bijna klaar is en je komt 1 cm te kort, dan is dat behoorlijk balen. Neem dus altijd wat extra. Een Mid (95 sq.in. / 613 cm2) met 16 lengte en 19 breedtesnaren heeft ongeveer 10 meter nodig. Knip dus 10,5 meter af.
- Het beste is om de rol op te hangen zodat deze kan draaien
- 1 meter afmeten
- Met dit stuk snaar nog 4 keer een meter afmeten
- Neem het punt waar je op 5 meter zit en hiermee de volgende 5 meter afmeten
- Nu zit je op 10 meter. Iets erbij als dat nodig is.
- Knip de snaar schuin af, dit is makkelijker tijdens het bespannen.
- Een stuk afmeten van 3,1 m. (voor een racket met 16 lengtesnaren) en dit markeren (viltstift). Bij 14 lengtesnaren doe je 0,3 m. minder en bij 18 lengtesnaren doe je 0,3 m. meer.
1.3. Voorbereiding en fixeren van het racket
Als de bespanning van het racket geknapt is, dan is het beste wat je kunt doen: de bespanning er helemaal uit knippen. Dit uitknippen doe je vanuit het midden gelijk verdeeld naar rechts/links/boven/beneden. Hiermee voorkom je dat het frame eenzijdig belast wordt en scheef trekt.
- In de vorm van een + vanuit het midden naar buiten de oude bespanning eruit knippen.
- Alle gravelresten verwijderen en het frame op scheurtjes en of breukjes controleren.
- Beschadigde tubings vervangen waarbij het frame de snaar zou raken.
- Het frame gelijkmatig fixereren op de machine. 6 punts is het beste. Eerst de twee pinnen aan de binnenkant van het racketblad op de 12 en 6 uurs punten. Daarna de armen met v-victie aan de buitenkant het racket inklemmen. Vast is vast. Als het racket en de tafel van de machine 1 geheel vormen en niet kunnen bewegen ten opzichte van elkaar, dan is het goed.
- De 2 mounting posten moeten niet te strak tegen de binnenkant van het frame staan.(dit zijn de pennen die aan de binnenkant van het racket komen, 1 in het midden boven en 1 in het midden beneden) Als je na het bespannen deze moeilijk los kunt draaien dan stonden ze te vast. Het moet zo zijn dat als je de 4 V-fixatie punten los draait na het bespannen, dat je het racket makkelijk van de machine kunt halen. De 4 V-fixatie punten moeten gewoon vast. Vast is vast. Als het racket begint te vervormen, dan moet je stoppen.
1.4. Gewicht instellen
Eerst moet je weten met hoeveel kilo het racket bespannen moet worden. Advies hierover staat vaak op het racket. 25 kg is gemiddeld voor een midsize blad en 28 kg voor een oversized racket. Experimenteer gerust met wat meer of minder en voel het verschil tijdens het spel. Een lager gewicht genereert meer power bij vlakke slagen en is armvriendelijk. Een hoger gewicht geeft meer controle. Je kunt overwegen om op de breedtesnaren 1 a 2 kilo minder zetten.
Lees het het aantal kilo's af tussen het gewicht en de snelspanner in.
2. Het bespanproces
Bekijk eerst de bespananimatie.
2.1. Welke methode?
In principe kan je elk racket met de 2 knopen methode bespannen. De 4 knopen methode belast het racket minder. Met deze methode kun je met de breedtesnaar boven in het racket beginnen met een knoop op 1 van de lengtesnaren. Dit is een eis van veel racketfabrikanten. Bij deze methode heb je ook veel meer mogelijkheden om de combineren bijv. een sterke en stugge snaar in de lengte en een soepele comfortabele breedtesnaar (eventueel met minder kilo's). Bij de 4 knopen methode is voor de lengtesnaar ongeveer 6,5 meter nodig en ongeveer 5.5 meter voor de breedtesnaar. De lengtesnaar kun je (dus zonder verder af te meten wat in de lengte en wat in de breedte moet) gelijk verdelen over beide lengtehelften. Als je klaar bent met de lengtesnaar en de 2 knopen hebt gelegd kun je met de breedtesnaar boven in het racket beginnen. Voor de breedtesnaar betekent dit dat met een dubbele of bij een dunne snaar een driedubbele knoop moet beginnen. Hieronder wordt de 2 knopen methode verder uitgelegd.
2.2. De lengte snaar
Bij elke snaar die je aanspant moet uiteindelijk, na het stretchen van deze snaar, de arm precies horizontaal blijven staan. Alleen zo komt het aantal kilo's op de snaar te staan die je ingesteld hebt.
De snaar in het racket rijgen. De markering (op +/- 3,1 m.) verdeelt de snaar in een kort en een lang stuk. Om te weten waar je moet beginnen kun je in het hart van het racket (dit is de verbinding van blad en steel) zien hoeveel lengtesnaren er in kunnen. Bij 2 tubegaten (1 lus) of 6 tubegaten (3 lussen) dan moet je hier beginnen. Bij 4 tubegaten (2 lussen) of 8 tubegaten (4 lussen) dan moet je boven in het racket beginnen. Rijg nu het korte en het lange gedeelte van de snaar elk aan een kant van het midden van het racket (links en rechts van de Mouting Post 12 en 6 uurs punten)
Klem nu rechts (mag ook links zijn) van het midden de snaar vast met de tang van de betreffende kant en zet je tangenbasis vast. Trek nu de snaar aan de andere kant (In dit geval links want rechts is vastgeklemd) de snaar handmatig strak aan.
Hou de snaar strak en leg deze in de snelspanner (liefst horizontaal, zodat deze de ruimte heeft om nog aan te spannen). Houdt de snaar en de snelkoppeling vast, druk de snelspanner dicht en beweeg het geheel naar beneden tot de snelspanner de snaar zelf vast houd. Vervolgens de arm onderhands op en neer bewegen, bij de opgaande beweging de snelspanner met de vrije hand fixeren, zodat deze op zijn plaats blijft. (als je een machine met een ratelmechanisme hebt dan hoef je de snelspanner niet te fixeren) Bij de neergaande beweging moet het gewicht het werk doen, dus nooit naar beneden duwen. Bij de neergaande beweging de snelkoppeling loslaten. Als de hefboom horizontaal blijft staan, dan de aangespannen snaar heen en weer bewegen (stretchen). Dit moet je doen zodat de hefboom op en neer gaat zonder dat deze stuitert of een vrije val heeft.
Het telkens stretchen van de aangespannen snaar is heel belangrijk voor een goed eindresultaat. Als je dit doet, dan zal de dynamic tension van de bespanning minder en minder snel teruglopen. Als je niet stretcht dan weet je niet wat het eindresultaat is. Dit kan wel 5 tot 8 kilo verschil maken bij een tennisracket. Het stretchen is dat de snaar die je hebt aangespannen heen en weer beweegt in het racket, zodat de arm met het gewicht op en neer beweegt. Let op dat de hefboom niet valt of stuitert. Als het gewicht (of ander aantreksysteem) niet meer verder aantrekt, dan heb je voldoende gestretcht. Klem de snaar af en herhaal dit proces met de volgende snaar.
Klem nu met de linker tang (of rechter als het maar de vrije tang is) de aangespannen snaar zo dicht mogelijk bij het frame vast. Haal de snaar nu uit de snelspanner. Dit kan doormiddel van de hefboom naar boven te bewegen (bij een machine met ratelmechanisme moet je, voor het omhoog bewegen van de hefboom, de ratel iets ontspannen. Losmaken van de ratel is maar een heel klein stukje voldoende. Dit verhoogt de duurzaamheid van de veer van de ratel) Nu de volgende twee snaren aanspannen. 1 voor 1 kan ook. Het maakt niet uit aan welke kant. Belangrijk is dat je het om en om doet, voor een gelijkmatige belasting van het racket. Let op dat er altijd 2 dingen vast zitten: Tang, knoop of snelspanner. Het is net als touwtrekken. Bij de laatste lengtesnaar aan de korte kant, kan het zijn dat je die enkel (dus niet met twee tegelijk) moet aantrekken.
Op de laatste lengtesnaar ongeveer 10% extra spankracht. Dit kun je op verschillende manieren doen. Een methode is: druk de gewichtsarm iets verder naar beneden, zodat de snaar +/- 3 mm. verder aangespannen wordt. Afklemmen met de tang. Zoek de dichtst bijzijnde grote tube van de lengtesnaren en steek het snaaruiteinde van de af te knopen snaar er bij langs. Haal dit snaaruiteinde over de lengtesnaar heen dan onderdoor en steek het snaaruiteinde door de open lus. Trek flink aan het losse uiteinde, tot de knoop goed dicht zit en de lus aan de buitenkant ook strak staat, zodat je geen spanningsverlies hebt op de laatste lengtesnaar. Dit kan ook met het aantrekmechanisme van de machine (wees voorzichtig met kwetsbare snaren. Het afknappen van de snaar op de knoop wil je voorkomen.). Zet nog een extra zelfde knoop. Als er een dubbele knoop in zit kun je de tang los maken. Knip het overtollige stuk snaar af (zo dat het uiteindje niet buiten het frame komt)
Nog een tip!! (Jan den Duijn, Castricum) Bij het (2-knoops) bespannen van rackets wat mij in ieder geval helpt. Rijg, voordat je de eerste knoop maakt, de eerste twee breedtesnaren door. Dat voorkomt dat je bij het doorrijgen langs de op het frame liggende snaar van het knoopeinde moet 'pielen'. Dit is uiteraard ook handig bij de 4 knoops-methode.
2.3. Diverse knopen
Een dubbele mastworp is het simpelst en afdoende. Je steekt dan met de af te knopen snaar langs bij de een grotere tubing waar al een aangespannen snaar doorheen zit. De af te knopen snaar haal je er dan overheen, onderdoor en door de open lus. Dan aantrekken. Om deze knoop goed te borgen leg je er nog eenzelfde.
Hieronder staan een paar foto's van wat ingewikkeldere knopen:
2.4. Breedte snaar
Als je aan een kant met de lengtesnaar bij de laatste lengte bent aangekomen en verder gaat met de breedtesnaar, dan moet je naar de eerste breedtetube gaan. Deze breedtetube is vlak bij (soms gelijk ernaast of iets eerder). Kun je lastig langs de lussen van de aangespannen lengtesnaren komen, gebruik dan een platte schroevendraaier, priem of bijv. een breinaald om ruimte te maken. Let op dat je hierbij de snaar niet beschadigd. Een ronde punt aan je priem is beter dan een scherpe.
Het weven. één hand boven en één hand onder de bespanning. Neem het snaaruiteinde tussen de wijsvingers en duw de snaar afwisselend over en onder de lengtesnaren. Steek de snaar door de eerste breedtetube. Controleer of je weeffouten hebt gemaakt. Een handige controle is als onder bent begonnen, dat je boven moet eindigen (bij een even aantal lengtesnaren). Dit weven neemt de meeste tijd van het bespanproces. Hoe beter je techniek, des te sneller ben je klaar.
Zorg ervoor dat je met het doortrekken van de breedtesnaar hierbij niet inbrandt in de lengtesnaren. Dit voorkom je door de breedtesnaar heen en weer te bewegen bij het doorvoeren. Dan moet je het aangespannen gedeelte stretchen (heen en weer bewegen). Dit doe je zodat het gewicht op en neer beweegt. De breedtesnaren moeten één voor één aangespannen worden. Als je de laatste breedtesnaar hebt aangespannen, moet je deze op dezelfde wijze afknopen als de lengtesnaar aan de korte kant. Losse snaaruiteinden afknippen. Racket uit de klemmen van de bespanmachine en klaar is je eerste bespanning.
3. After the job
Je racket is nu klaar om mee te spelen. Je kunt het echter nog beter afwerken.
- De snaren rechter in het frame schuiven, dat ziet er verzorgd uit.
- Protectietape over de buitenkant van de tubes plakken
Een logo met een logostift op de bespanning zetten (Sjablonen gratis te downloaden)
Een goede schone en stroeve grip is van groot belang. Dit geeft meer controle en is ook armvriendelijker.
Klik hier voor ons assortiment aan grips
3.1. String savers
Stringsavers zijn kleine plastic beschermhulsjes die tussen de kruisingen (op de kwetsbaarste plekken) van de snaren worden gedaan. De levensduur van de bespanning wordt hierdoor verlengd. De snaren verschuiven minder of zijn weer makkelijker recht te zetten. Het geeft meer grip op de bal. De snaarspanning wordt wat verhoogt. Daarom kun je deze er beter niet gelijk in zetten, maar na een paar uur spelen.
3.2. Vibratiedempers
Ze geven demping en verminderen vervelende vibraties. Hierdoor speelt het racket iets armvriendelijker. Het grote verschil zit hem in het gevoel en het geluid. Je kunt met een demper beter horen en voelen hoe je slaat.
4. Tips-ingestuurd
Bij het rijgen van de breedtesnaren altijd 1 breedtesnaar volledig doorrijgen. Nu moet je een tweede breedtesnaar rijgen (die veel gemakkelijker erdoor gaat,) maar die niet helemaal doortrekken zodat je die 1e snaar nog kunt aantrekken. De 1e snaar trek je vervolgens op spanning en daarna rijg je weer met gemak een tweede snaar deels en trek je de voorgaande aan.
Groet, Joery.
Ook een tip? Stuur 'm in!
Heel veel succes!
Rob, Fina en Amy
Powertennis team!
